Lời giải cho bài toán "Tôi không đủ giỏi để xây dựng cộng đồng"
Khám phá những góc khuất đằng sau nỗi sợ "kinh điển" của Quản trị viên cộng đồng
Trải qua gần 5 năm làm quản trị viên các cộng đồng rất đa dạng lĩnh vực: viết lách, đời sống tinh thần của phụ nữ, quản trị nhân sự, những người làm tự do, cộng đồng solopreneur…mình thấy phải đến 60-70% quản trị viên thất bại do chính niềm tin giới hạn bên trong. Rào cản lớn nhất không hẳn nằm ở chuyên môn, kỹ năng vì những điều này hoàn toàn học được. Mà điều khó vượt qua nhất là cảm xúc, nỗi sợ bên trong, đặc biệt khi chúng không được nói ra, chia sẻ với đúng người.
Có bao giờ bạn từng muốn tạo ra một không gian, dù nhỏ thôi để mọi người có thể cùng nhau chia sẻ, học hỏi, hay đơn giản là không cảm thấy một mình?
Và rồi, ngay trước khi kịp bắt đầu, một giọng nói vang lên trong đầu:
“Mình chưa đủ tầm để chia sẻ.”
“Mình thấy mình không có gì mới mẻ.”
“Lỡ tạo cộng đồng mà không ai tham gia thì sao?”
Nếu bạn từng nghĩ vậy, bạn không hề lẻ loi!
Trong suốt nhiều năm làm việc cùng những người khởi tạo cộng đồng, từ các tổ chức lớn cho tới những nhóm nhỏ, mình gặp rất nhiều người tài năng, tử tế, và đầy mong muốn kết nối. Nhưng họ hay dừng lại trước một điều: nỗi sợ rằng mình chưa đủ giỏi để đứng ra khởi xướng điều gì đó.
Và mình rất hiểu nguyên nhân. Kể cả những anh chị ở cấp C-level vẫn mang những nỗi sợ vô hình này. Nên chúng ta đều giống nhau, khác nhau ở chỗ người dừng lại, bỏ cuộc và nhóm người chọn đi tiếp, tìm ra giải pháp.
Nhưng trước khi đi vào giải pháp, chúng ta cần tìm hiểu “WHY” (tại sao sợ) trước.
ĐẰNG SAU NỖI SỢ LÀ MỘT CƠ CHẾ TÂM LÝ RẤT CON NGƯỜI
Chúng ta thường nghĩ: “Mình sợ chia sẻ vì mình chưa đủ kiến thức.” Nhưng thật ra, điều khiến mình ngại ngần không hẳn là thiếu kiến thức. Mà là nỗi sợ bị đánh giá. Sợ bị phớt lờ. Sợ không thuộc về.
Trong tâm lý học, đây gọi là “social evaluative threat” – mối đe dọa từ việc bị người khác nhìn nhận tiêu cực. Khi não bộ cảm thấy nguy cơ này, nó phản ứng hệt như khi đứng trước một mối đe dọa vật lý: tim đập nhanh, mồ hôi tay túa ra, đầu óc ngập tràn những “viễn cảnh tệ hại”.
Tiến sĩ tâm lý học Guy Winch từng viết:
“Nỗi đau từ việc bị xã hội từ chối được não bộ xử lý giống hệt như nỗi đau thể chất.”
Vậy nên, nếu bạn thấy “run run” mỗi khi nghĩ đến chuyện chia sẻ một điều gì đó công khai, hoặc bắt đầu một nhóm nhỏ, bạn không yếu đuối đâu. Bạn rất bình thường như bao người ngoài kia.
MỘT VÀI GÓC KHUẤT KHÁC CỦA NỖI SỢ “KHÔNG ĐỦ GIỎI”
1. Bạn từng bị phớt lờ hoặc đánh giá trong quá khứ
Có thể bạn từng thử chia sẻ điều gì đó rất thật, rất riêng và nhận lại là sự im lặng.
Một lần đăng bài chẳng ai tương tác. Một lần bị bạn bè cười cợt vì “sống ảo”. Một lần mở lời rủ rê ai đó cùng tạo một nhóm, nhưng họ từ chối hoặc không trả lời.
Những điều đó thoạt nhìn có vẻ nhỏ. Nhưng não bộ của chúng ta ghi nhớ bằng cảm xúc, không phải bằng lý trí. Và với não – sự từ chối, bị phớt lờ, hay không được đón nhận đều được xử lý như một mối nguy về mặt sinh tồn.
Theo thời gian, bộ não sẽ bắt đầu xây dựng “tường phòng vệ”:
“Lần trước chia sẻ xong buồn lắm, thôi lần này im lặng cho an toàn.”
“Đừng thử nữa, lại bị bơ thì sao.”
“Chẳng ai quan tâm đâu, đừng làm trò cười nữa.”
Bạn không hề yếu đuối khi phản ứng như vậy. Đó là cơ chế sinh tồn rất con người.
Nhưng điều đáng buồn là, nếu chúng ta để những kinh nghiệm cũ quyết định lựa chọn hiện tại, ta sẽ mãi ở trong vùng lặp của sự thu mình.
Có thể bạn không cần "dũng cảm ngay lập tức", chỉ cần một bước nhỏ để thử lại, nhưng lần này với sự nâng đỡ – từ một nhóm nhỏ an toàn hơn, một người bạn hiểu mình hơn, hoặc chính bạn – dịu dàng hơn với bản thân.
2. Bạn đang so sánh phiên bản bắt đầu của mình với người khác ở giữa đường đi
Chúng ta dễ bị choáng ngợp khi nhìn vào những cộng đồng đang vận hành trơn tru: hàng ngàn thành viên, người sáng lập nói chuyện lôi cuốn, nội dung đẹp như studio, mọi thứ dường như đã đâu vào đấy.
Và rồi, ta nhìn lại mình – chỉ có một ý tưởng trong đầu, vài người bạn thân, một chút lúng túng và hàng tá câu hỏi: “Liệu mình có đang làm quá không? Ai sẽ quan tâm chứ?”
Nhưng sự thật là: không ai bắt đầu từ sự hoàn hảo cả.
Bạn có thể không thấy được những ngày đầu của những cộng đồng bạn ngưỡng mộ – nơi họ cũng từng đăng bài không ai tương tác, từng thử ý tưởng rồi xoá bài ngay sau đó, từng gửi lời mời một-một cho từng người, hồi hộp chờ phản hồi đầu tiên.
Không có ai “giỏi sẵn” để xây cộng đồng cả. Có chăng là những người chịu bắt đầu – dù chưa sẵn sàng, dù còn run.
Một cộng đồng được tạo ra không phải từ sự chỉn chu tuyệt đối, mà từ một người đủ quan tâm đến kết nối và đủ can đảm để đặt viên gạch đầu tiên.
3. Bạn đồng hóa “kỹ năng” với “giá trị bản thân”
Nhiều người hay nghĩ: “Mình chưa có kinh nghiệm vận hành cộng đồng, chưa biết dùng công cụ, chưa có kỹ năng truyền thông – chắc mình không đủ tầm để dẫn dắt ai.”
Nhưng đây là một sự nhầm lẫn tinh vi – và rất phổ biến – giữa kỹ năng và giá trị bản thân.
Không biết cách vận hành một cộng đồng không có nghĩa là bạn không xứng đáng dẫn dắt hay tạo ra một không gian kết nối.
Kỹ năng là thứ có thể học, có thể rèn. Bạn không biết dùng nền tảng nào để tổ chức? Có thể học. Bạn chưa viết được bài thu hút? Có thể luyện. Bạn chưa biết cách tạo engagement? Có thể quan sát và thực hành.
Nhưng niềm tin vào con người, mong muốn tạo sự kết nối, sự nhạy cảm khi lắng nghe một ai đó đang thu mình lại – những thứ đó không dễ học. Và bạn đã có sẵn trong mình từ lâu.
MỘT VÀI CÂU HỎI GIÚP BẠN GỠ RỐI
Nếu không cần phải giỏi, mình còn muốn tạo ra không gian này không?
Nếu chỉ 3 người tham gia nhưng thật sự được truyền cảm hứng, điều đó có xứng đáng không?
Nếu mình cứ chờ đến lúc “đủ giỏi”, liệu lúc đó mình còn đủ động lực không?
Mình từng khao khát điều gì đó tương tự – một nơi an toàn để chia sẻ. Vậy sao mình không bắt đầu tạo ra nó?
Nếu một người bạn thân của mình cũng thấy “chưa đủ giỏi”, mình sẽ khuyên họ điều gì?
Có khi nào chính sự chưa hoàn hảo lại khiến mình dễ gần hơn – và tạo kết nối thật hơn?
Nếu mình không làm điều này, điều gì trong lòng mình sẽ vẫn chưa được trả lời?
Mình sợ điều gì hơn: bị từ chối, hay là bỏ lỡ điều mình thật sự muốn xây?
Mình có cần làm điều này một mình không?
Điều gì sẽ xảy ra nếu mình bắt đầu chỉ với 1% mỗi ngày?
Nếu mình xem cộng đồng này như một món quà mình gửi cho quá khứ của mình – thì mình sẽ gửi món gì?
Giữa “mình chưa đủ giỏi” và “mình đủ quan tâm để tạo ra điều này”, điều nào quan trọng hơn?
Mình muốn người khác cảm thấy thế nào khi bước vào không gian này – và mình có đang tự cho phép mình cảm nhận như thế?
MỘT BẮT ĐẦU NHỎ CÓ THỂ LÀ TẤT CẢ
Năm 2023, mình từng giúp một người bạn tạo ra nhóm chia sẻ “Thở cùng nhau” – chỉ là một nhóm Facebook nhỏ để mọi người học cách quay về với hơi thở, kể chuyện và an trú. Lúc đầu chỉ có 7 người. Không bài bản. Không chiến lược.
Nhưng từ nhóm đó, một bạn trẻ đã tìm thấy người mentor đầu tiên. Một người mẹ đơn thân đã kể lại lần đầu tiên được nghe mà không bị ngắt lời. Một người khác lần đầu tiên viết một bài blog vì cảm hứng từ nhóm.
Cộng đồng không phải là một sản phẩm để hoàn hảo. Nó là một không gian để bắt đầu.
VẬY, LÀM SAO ĐỂ VƯỢT QUA CẢM GIÁC “CHƯA ĐỦ GIỎI”?
Dưới đây là vài bước nhỏ nhưng đủ sức mở đường. Không cần kỹ năng đặc biệt nào cả, chỉ cần sự chân thành và sẵn sàng bắt đầu – dù chỉ với vài người.
1. Bắt đầu bằng một lời mời chân thành
Không cần phải “tuyển thành viên” hay lập kế hoạch chi tiết.
Chỉ cần gửi 1 tin nhắn riêng tư cho 2-3 người bạn thân thiết, kiểu như:
“Dạo này mình hay nghĩ về việc tạo ra một góc nhỏ để mọi người cùng chia sẻ về [chủ đề bạn quan tâm], kiểu nhẹ nhàng thôi, không áp lực. Mình thấy cần một không gian như vậy, và nghĩ cậu có thể cũng cần. Muốn thử tham gia không?”
Gợi ý thêm vài hành động:
Viết 1 đoạn giới thiệu ngắn, đăng lên trang cá nhân (hoặc story): “Mình đang ấp ủ một nhóm nhỏ về ___, ai quan tâm nhắn riêng nhé.”
Đặt tên tạm cho không gian đó, có thể là Google Meet, một nhóm Messenger, hay Group FB riêng tư.
2. Luôn viết bằng sự thật
Bạn không cần viết như một người truyền cảm hứng.
Chỉ cần nói thật về lý do mình tạo ra không gian này.
Ví dụ:
“Mình không phải là chuyên gia, cũng không biết dẫn dắt một nhóm như thế nào. Nhưng mình thật sự muốn có một nơi mà mọi người có thể chia sẻ, không sợ bị đánh giá. Mình tạo nhóm này để thử – nếu bạn cũng đang tìm kiếm một nơi như vậy, hãy cùng bắt đầu với mình.”
Một vài dạng bài có thể thử:
Nhật ký ngày đầu tiên: “Hôm nay mình nhấn nút tạo nhóm này. Vừa hào hứng, vừa lo. Nhưng mình nghĩ: thôi cứ làm đã.”
Một câu hỏi mở: “Bạn có bao giờ thấy mình lạc lõng ngay cả khi đang làm điều mình giỏi? Mình tạo nhóm này để trò chuyện về những cảm giác đó.”
3. Giữ nhịp, không giữ vai trò “giải cứu”
Là người khởi xướng, bạn không cần phải làm “host hoàn hảo” hay “trả lời mọi câu hỏi.”
Việc của bạn chỉ là giữ không gian sống và tiếp tục mở ra cơ hội kết nối.
Gợi ý vài hành động nhỏ mỗi tuần:
Đặt 1 câu hỏi mở mỗi tuần, ví dụ: “Tuần này bạn thấy điều gì khiến bạn thấy được là chính mình nhất?”
Chia sẻ một điều bạn đang học – không cần bài bản, chỉ cần thật: “Mình đang đọc cuốn sách này và dừng lại ở đoạn nói về ___, thấy đồng cảm ghê.”
Nhắc nhẹ mọi người bằng tin nhắn riêng: “Dạo này nhóm hơi im, nhưng mình vẫn ở đây nếu bạn cần chia sẻ điều gì đó.”
Bạn không cần “gồng” lên để làm Mr Biết Tuốt. Bạn chỉ cần làm người giữ lửa, để ngọn lửa nhỏ ấy không tắt – và biết đâu, nó sẽ sưởi ấm được nhiều hơn bạn tưởng.
Bạn không cần phải quá giỏi, phải có 10 năm kinh nghiệm, hay phải là “người của đám đông” mới có thể tạo cộng đồng.
Bạn chỉ cần là người đầu tiên dám bật đèn lên – để những người đang lặng lẽ tìm kiếm một không gian để thuộc về… biết đường mà đến.
Và biết đâu – một cộng đồng nhỏ bạn bắt đầu hôm nay, sẽ là nơi giúp ai đó bước ra khỏi vùng tối của nỗi cô đơn mà họ chưa bao giờ dám nói thành lời.
Vì vậy, nếu bạn còn nghĩ mình không đủ giỏi, hãy nhớ:
Chính sự không hoàn hảo và chân thành của bạn mới là thứ kết nối người khác.
Điểm tin tuần này:
Chương trình Early Bird của Community Sales Box sẽ hết hạn vào hôm nay, cùng với các combo và quà tặng 10 tháng đọc bản tin chuyên sâu của CGL.
Ngoài ra, CGL đang chuẩn bị cho hoạt động tiếp theo, liên quan đến “Community Makeup”. CGL sẽ bật mí và công bố với mọi người sớm nhé.
Hẹn gặp lại quý bạn đọc trong tuần sau.